Niet alleen ‘banden plakken’ maar vooral ‘punaises wegnemen’!
16 september 2020
Harriët Rempe is al 27 jaar werkzaam bij Hogeschool Utrecht. Als linking pin rondom begeleiding van studenten+ staat zij voor studentsucces en kwaliteitsdenken in studentbegeleiding. Met haar verhaal zet ze de aanpak voor inclusief onderwijs binnen de hogeschool uiteen.
Beleidsaanpak voor borging van inclusief onderwijs
“Met de beleidsscan, die door ECIO in 2017 is uitgevoerd, kwamen we tot een gezamenlijk beeld voor inclusief onderwijs gedragen door studenten, beleidsuitvoerders (docenten) en beleidsmakers. We werken momenteel aan het inclusiebeleid rondom studeren met een functiebeperking. Diversiteit is nu belegd bij een van de 22 instituutsdirecteuren. Aparte werkgroepjes houden zich bezig met de bredere ondersteuningsvraag. Het ontwerpen en borgen van inclusief onderwijs is complex. Je moet met veel zaken rekeninghouden, zoals huisvesting, voorzieningen, randvoorwaarden, deskundigheid, eigenaarschap en onderwijsinnovatie. Maar ook het betrekken en verbinden van de verschillende stakeholders binnen de school, vergt veel tijd en vraagt om een gedegen aanpak.
Ondersteuning van onderwijsprofessionals en studenten+
De studieloopbaanbegeleider, of leerteambegeleider, is het eerste aanspreekpunt voor studenten en dus ook voor studenten+. Daarnaast werken wij met aandachtsfunctionarissen (waar we nog een betere term voor zoeken). Elk instituut heeft zo’n functionaris die studeren+ in de portefeuille. Zij hebben een goed beeld waar studenten+ tegenaan lopen en kunnen vandaaruit binnen hun eigen opleidingen signaleren en adviseren.
“Zo willen we knelpunten voorkomen, waardoor we minder banden hoeven te plakken
”
Harriët Rempe, Hogeschool Utrecht
Studieloopbaanbegeleiders worden bij ons getraind vanuit het Teaching&Learning Network (TLN). Studenten+ worden ondersteund met workshops en cursussen vanuit het Student Support Centre en kunnen ook aansluiten bij georganiseerde lotgenotengroepen. Het studentendecanaat is ook het aanspreekpunt voor ondersteunende voorzieningen.
Collectieve kennisdeling
Binnen de school is veel afstemming georganiseerd. We overleggen met studentendecanen, functionarissen van de verschillende instellingen, stagebegeleiders, het Teaching en Learning netwerk en hoofden van diensten, waaronder ook HR, ICT, huisvesting en Marketing & Communicatie. Studieloopbaanbegeleiders en leerteambegeleiders werken ook samen binnen een online community. Binnen al deze overleggen staat inclusie op de agenda. Hiermee leren we ook collectief met elkaar. Wanneer een ondersteuningsvraag zich voordoet, helpen we de student+ en later evalueren we dit proces. Zo ontwerpen we vanuit de bron inclusief onderwijs. De functionarissen moeten hierin hun rol pakken. Met verandermanagement wil ik de mensen in de organisatie in beweging krijgen en dat ze het onderwerp omarmen. Een kwestie van veel in mensen zaaien, op een inspirerende manier.
Digitaliseringsaanpak voor flexibel onderwijs
In coronatijd hebben we veel toetsvormen veranderd in digitale toetsvormen. Onze stafdienst onderwijs, onderzoek en studentzaken buigt zich over de inrichting van flexibel onderwijs. Dit vraagt om aanpassing van de verschillende systemen waar we nu mee werken. De ICT-afdeling ondersteunt hierbij en is deels ook uitvoerend betrokken.
Veelvoorkomende ondersteuningsvragen
De meeste ondersteuningsvragen komen van studenten met wisselende belastbaarheid als gevolg van (mantel)zorgtaken, psychische klachten, chronische ziekte, neurodiversiteit, (dyslexie, ADD, ADHD, ASS) en hulpvragen rond ouderschap (IVF, jonge moeders en zwangeren).
Studenten met een fysieke en zintuigelijke beperking is een kleine groep. Bij oogproblemen is het merendeel niet blind maar slechtziend. Datzelfde geldt met studenten met een auditieve beperking. De ondersteuningsvragen van studenten met bijvoorbeeld een migratieachtergrond of lhbt zijn vaak hetzelfde. In de vijf jaar dat studenten studeren, krijgen ze vaak te maken met enige problematiek.
Knelpunten bij ondersteuningsvragen
Omdat het eigenaarschap voor het inrichten van passende voorzieningen nog niet optimaal is belegd, kan het zijn dat voorzieningen per student+ verschillen. Bijvoorbeeld tussen studenten die tijdens hun studie een functiebelemmering krijgen en studenten die al een functiebeperking hebben bij aanvang van de studie. Het is niet altijd duidelijk wie de voorzieningen regelt en financiert. Door het ontbreken van een casemanager verlopen sommige processen niet soepel en is er geen duidelijkheid over de beslisbevoegdheid voor bepaalde ondersteuningsvoorzieningen.
Tips voor studenten en onderwijsprofessionals
Ontdek als student+ je eigen gebruiksaanwijzing: ben je bewust wat je kunt en wat je nodig hebt om tot je recht te komen. Vraag als onderwijsprofessional wat studenten+ nodig hebben en niet wat ze hebben. Zorg dat je deze studenten versterkt in hun kwaliteiten in wat ze allemaal wel kunnen.
Ideaalbeeld van inclusief onderwijs
Mijn ideaalbeeld is dat elke student zich welkom voelt en onderwijs krijgt wat past, zonder dat zij zich hoeven te beroepen op een diagnose: het sociale model en niet het medische model. Elke docent, elke medewerker kan dit natuurlijk invoelen. Want ook zij willen graag hun werk doen op zo’n manier dat ze hun talenten optimaal kunnen benutten, ze invloed hebben op hoe/wat/wanneer en zonder dat ze bij leidinggevenden voorzieningen moeten aanvragen. In mijn ideale onderwijs is de studentbegeleider een onlosmakelijk onderdeel van het kwaliteitsdenken in de organisatie. Want daar hoor je waar studenten tegen aan lopen. Dat bij elke band die geplakt wordt meteen gekeken wordt waar de punaise ligt.”
NB: Onder studenten+ verstaan we studenten met een ondersteuningsvraag die belemmeringen ondervinden vanwege een functiebeperking, chronische ziekte, psychische klachten, zwangerschap, jong ouderschap, gendertransitie of bijzondere familieomstandigheden zoals mantelzorg.
Deel ook jouw verhaal!
Wat betekent inclusie binnen jouw onderwijsinstelling? Wij zijn benieuwd naar jouw verhaal.
Neem voor meer informatie contact met ons op
Elke van Doorn
Informatievoorziening
Elke helpt instellingen in het middelbaar en hoger onderwijs in hun ontwikkeling naar flexibel en inclusief onderwijs. Zodat studeren voor iedereen toegankelijk is en drempels voor studenten zoveel mogelijk weggenomen worden. Ze doet dit in diverse projecten, altijd samen met de instellingen zelf, veelal gericht op verbetering van informatievoorziening en (digitale) toegankelijkheid, positieve beeldvorming en toegankelijke toetsing en examinering. Een van haar aandachtsgebieden is studeren met psychische klachten, waarvoor zij trainingen verzorgt. Elke is nieuw(s)gierig, betrokken, doelgericht, houdt van beweging en brengt graag mensen samen. Zij heeft binnen het (beroeps)onderwijs ruime ervaring op het gebied van beleid, innovatie & ontwikkeling, en specifieke ervaring op het snijvlak van onderzoek en communicatie.
Joyce van der Wegen
Onderwijs & arbeidsmarkt
Joyce heeft als doel om met haar projecten toe te werken naar concrete resultaten en maatschappelijke meerwaarde teweeg te brengen. Inhoudelijk ligt haar expertise bij het creëren van een meer inclusief hoger onderwijsstelsel. In elk project streeft zij naar een passend advies voor diegene waar het onderwijs voor bedoeld is: de student.
Gerelateerde items
Terugblik | ECIO-congres Maak van inclusie een prioriTIJD!
Campagne | ervaar je een studiebelemmering? Check je mogelijkheden op mbotoegankelijk.nl
